Actief kennis verwerven zorgt op korte en lange termijn voor meer leerrendement in vergelijking met het passief verwerven van kennis: studenten die actief met de stof omgaan zijn meer betrokken en laten een hoger cognitief niveau van leren zien (analyseren, evalueren, creëren) (Schmidt et al, 2019). Chi & Wylie (2014) hebben actief leren ingedeeld in een framework (ICAP) en aangetoond dat de leeropbrengst in de verschillende categorieën van actie (interactief, constructief, actief en passief) significant verschilt: hoe interactiever de activiteit, hoe groter de leeropbrengst. Goed om te weten, maar hoe creëer je een leeromgeving waarin alle deelnemers een interactieve bijdrage leveren en constructief samenwerken?
Team-based learning als onderwijsvorm
Voor het activeren van deelnemers heb je een onderwijsmethode nodig die hiertoe uitdaagt. Team-based learning (TBL) is een bewezen succesvolle onderwijsmethode die deelnemers activeert een actieve bijdrage te leveren (Michaelsen & Sweet, 2008). TBL is een vorm van samenwerkend leren waarbij studenten in teams van 5-7 studenten op activerende wijze bezig zijn met de leerstof.
Kenmerkend is de vaste volgorde van verschillende fases waarbij individuele verantwoordelijkheid, de onderlinge discussie en directe feedback een belangrijke rol spelen. Het TBL-model zorgt ervoor dat studenten elkaar in toenemende mate verantwoordelijk houden voor het voorbereid naar de les komen en het leveren van een actieve bijdrage aan de discussievragen. Recentelijk heeft het LUMC een kennisclip gemaakt om docenten te informeren over de TBL methode. Sta voor stap wordt daarin de methode uitgelegd:
Kleinschalig onderwijs in grotere groepen
TBL kan aan grotere groepen worden aangeboden terwijl het kleinschalige karakter van onderwijs behouden blijft. Omdat deelnemers in kleine teams samenwerken, worden alle studenten uitgedaagd om deel te nemen. De methode begint met een individuele kennistoets (iRAT) gebaseerd op het huiswerk (preparation). Vervolgens wordt dezelfde toets in het team besproken (iRAT). Gezamenlijk worden de juiste antwoorden gekozen op de vragen waarna niet alleen directe feedback volgt maar ook een teamscore. Dit daagt deelnemers uit hun kennis te delen waardoor het hele team op vlieghoogte komt. Voor de docent wordt snel inzichtelijk welke stof begrepen is (en geen aandacht meer behoeft) en welke misconcepties er zijn. Via een minicollege worden de hiaten toegelicht.
Vervolgens gaan de teams aan de slag met toepassingsvragen (APPs). Dit zijn vraagstukken waarin de verworven kennis wordt toegepast. Alle teams werken aan dezelfde vragen. In de meest eenvoudige versie zijn dit meerkeuzevragen waarbij alle antwoorden goed zijn maar waarbij één antwoorden het meest voordehand ligt. Het maken van een specifieke keuze stimuleert de discussie en stimuleert deelnemers hun kennis te verwoorden. Dit is een leerzaam proces. Het gaat in deze fase om de redenering en niet zozeer om het goede antwoord. Op een aangegeven moment wordt plenair per team een gekozen teamantwoord gegeven. Omdat elk team zich heeft verdiept is de discussie die vervolgens plaatsvindt een verdiepingsslag en wederom een leermoment.
Toepassingsvragen vormen de kern
Het hart van het TBL onderwijs ligt in de applicatiefase waarin de kennis wordt toegepast. In deze fase vindt via interactie de kennisverwerking plaats waardoor het diepteleren plaatsvindt. Het is belangrijk dat de toepassingsvragen significant zijn. Als een vraag niet echt relevant is of slechts een kennisvraag betreft, stokt de discussie. Om een voorbeeld te geven: Het feit dat er gezondheidsdeterminanten zijn is niet relevant maar dat deze op verschillende wijze zijn toe te passen wel. Het kan in de toepassingsvragen gaan om een casus waarbij de beste aanpak wordt bepleit maar het kan bijvoorbeeld ook gaan om de beste volgorde in aanpak. De toepassingsvraag laat zien waar de kennis voor nodig is en het beredeneerd kunnen beantwoorden levert het bewijs dat de stof is begrepen.
Voor wie relevant?
TBL onderwijs is in de jaren 80 ontwikkeld op een universiteit in de Verenigde Staten. Inmiddels wordt de methode wereldwijd ingezet. De paradigmashift waarbij het student gestuurd lesgeven het uitgangspunt is, kan op alle onderwijsniveaus worden ingezet (VO-MBO-HBO-WO) en bij alle groepsgroottes (van klas tot werkcollege). Omdat iedereen verantwoordelijk wordt gehouden worden alle deelnemers geactiveerd om deel te nemen wat de samenwerking ten goede komt. In tegenstelling tot passief onderwijs worden alle deelnemers geactiveerd actief met de stof bezig te zijn waardoor zij allemaal leren.
De methode werkt het beste als alle fases worden toegepast. Ter illustratie: Als de kennistoets voorafgaand niet wordt ingezet, zullen de deelnemers over minder kennis beschikken die zij nodig hebben voor de toepassingsvragen. De methode werkt ook beter als deze regelmatig wordt ingezet. Deelnemers weten dan wat er van hen verwacht wordt en wat de consequenties zijn als hier niet aan wordt voldaan. Dit komt ook het samenwerkingsproces ten goede.
Tips
Team based learning Onderwijs is niet ingewikkeld maar wel veelomvattend. Hoe consequenter het format wordt toegepast, hoe beter het leerresultaat. Docenten die kennis willen maken met TBL doorlopen het volgende stappenplan:
- Oriënteren: bekijk de LUMC kennisclip en beslis of TBL meerwaarde biedt in jouw onderwijs. Op welke plekken wil je meer activiteit en meer verantwoordelijkheid zien van deelnemers?
- Verdiepen: lees een praktisch wetenschappelijk artikel over de inzet van TBL. De TBLC biedt ook veel onderbouwing voor en uitleg over de methode.
- Implementeren: ga na op welke plekken in het onderwijs je TBL wilt inzetten en waar je een pilot zou kunnen starten. Gebruik in eerste instantie het bestaande materiaal en pas de volgorde van de les aan volgens het TBL principe. Bestaande kennisvragen kunnen gebruikt worden als starttoets (RAT), toepassingsvragen als applicatievraag. Vaak lukt dit door het aanpassen van de vraagwijze: ‘kijkend naar dit relevante en significante probleem, welke antwoordmogelijkheid is dan het meest voor de hand liggend?
- Evalueren: TBL vraagt enige oefening. Ga na de les na of de leerdoelen zijn bereikt, welke (applicatie) vragen de gewenste discussie opwekten en wat er een volgende keer aangescherpt kan worden.
Conclusie
Onderzoek laat zien dat interactie diepteleren bevordert, en daarmee het leerrendement. Voor goede interactie heb je een onderwijsmethode nodig die de interactie ondersteunt. Team-based learning is een bewezen succesvolle methode die voor dit doel kan worden ingezet. Het bevordert interactie maar ook het leerrendement en stimuleert een goede samenwerking.
Op het LUMC (Leids universitair medisch centrum) is TBL inmiddels de geprefereerde methode. De docenten zijn enthousiast en zien de betrokkenheid van de deelnemers toenemen. Ook studenten vragen steeds meer om deze werkwijze. Niet alleen omdat het leren bevordert maar ook omdat het heel verrijkend is om met elkaar, als team, kennis toe te passen. TBL onderwijs werkt is als bindende factor.
Michaelsen, L. K. & Sweet, M. (2008). The Essential Elements of Team-Based Learning.
Michaelsen, D. Parmelee & M. Sweet (Eds). Team-Based Learning: small group learning’s next big step (pp 7-27). San Francisco: Jossey-Bass.
Dean Parmelee, Larry K. Michaelsen, Sandy Cook & Patricia D. Huges (2012) Team-based learning: A practical guide: AMEE Guide No. 65, Medical Teacher, 34:5, e275-e287
Dean X. Parmelee & Larry K. Michaelsen (2010) Twelve tips for doing effective Team-Based Learning (TBL, Medical teaching, 32:2, 118-122
Schmidt, H., Rotgans, J., Rajalingam, P., Low-Beer, N. (2019). A Psychological Foundation for Team based Laerning: knowledge reconsolidation. Academisc Medicine, volume 94, p 1878-2883.
Jolanda Mol werk als onderwijs adviseur bij de Universiteit Leiden. Zij heeft de afgelopen 6 jaar gewerkt bij het LUMC waar TBL in het vernieuwde curriculum als geprefereerde methode wordt ingezet. Vanaf 1 feb werkt Jolanda bij de faculteit der Rechtsgeleerdheid als Coördinator Onderwijsbeleid. Jolanda is cognitief psycholoog en gecertificeerd Trainer-consultant in team based learning en in deze hoedanigheid landelijk actief als TBL adviseur.
Ik zie helaas nergens bij deze werkwijze en manier genoemd worden hoe je elke student individueel verantwoordelijk maakt voor het team. Ik vrees dat het succes in de praktijk volledig afhankelijk is van de bereidwilligheid van de studenten om zich daadwerkelijk voor te bereiden en actief mee te doen aan het teamoverleg. Helaas blijkt in de praktijk dat een groot gedeelte van een groep zich niet voorbereid op het college. En wanneer het grote groepen van zo’n 7 studenten maakt, zullen er absoluut een aantal zijn die geen of weinig inbreng hebben, of dit nu door verlegenheid of lui achterover zitten komt.
Er moet dus een stevige controle en consequenties (cijfer/beoordeling) ingebouwd worden, zodat deze werkwijze vruchten kan afwerpen.
Beste Wilfred, de individuele verantwoordelijkheid is inderdaad belangrijk voor het laten slagen van de TBL sessie. Dit is op verschillende manier ingebouwd. Toetsing kan hierin meespelen maar belangrijker nog is de sociale invloed die o.a. zichtbaar wordt in de laatste fase, de fase van peerfeedback. Door deze fase verbetert de samenwerking en de neemt ieders verantwoordelijkheid toe. Belangrijk punt!
Mijn ervaring op verschillende opleidingen is helaas dat de meeste mensen zich niet voorbereiden en docenten dan geregeld vertwijfeld hun programma laten varen.
Ook peerfeedback wordt al veel gebruikt, maar wordt vaak ook zeer matig gedaan, waarbij studenten liever klaar zijn met de opdracht dan dat ze er inhoudelijk iets aan hebben gehad.
Persoonlijk vind ik het een kwalijke zaak als het niveau van de opleiding die ik volg voor een belangrijk deel afhankelijk is van de inzet en kennis van medestudenten. Het lijkt er steeds meer op dat WO en HBO docenten niet meer willen/mogen doceren.
Dag Wilfred, ik begrijp je bezwaren en ken de problematiek. Het activeren van deelnemers is een uitdaging. Ik ben juist gecharmeerd van TBL onderwijs omdat het hardnekkige obstakels probeert te ondervangen. Studenten worden door de methode gestimuleerd zich voor te bereiden en actief mee te doen. Het is een misverstand dat de kennis afhankelijk wordt van medestudenten. In de voorbereidende fase is juist de opleiding aan zet om de kennis over te dragen. Uiteraard blijf je afhankelijk van de betrokkenheid van de deelnemer, maar meer dan bij andere methoden wordt juist dit ondervangen. Er is veel evidentie voor de methode. Onderaan het artikel zijn verwijzingen opgenomen. Hartelijke groet, Jolanda
Hoe kun je dit concreet maken voor het vreemdetalenonderwijs? Ik ga ervan uit dat bij het leren van een taal veel interactie aan te pas komt en de leerling juist veel belang bij herhaling van de gespreksstof heeft.
Dag Marika, het doel van TBL is deelnemers actief laten omgaan met de stof. De kennisvragen en de toegepaste vragen sturen de deelnemers door het materiaal. Je zou bijvoorbeeld in de RAT de discussie kunnen laten gaan over goede en foute constructies en in de app over goede en betere constructies waarbij er steeds meer uitgangspunten worden toegevoegd. In beide gevallen zijn de deelnemers actief en met elkaar met de leerstof bezig. Het is maar een voorbeeldje om je een idee te geven. Hartelijke groet, Jolanda