We vragen leerlingen soms om een grote hoeveelheid kennis tot zich te nemen. Om leerlingen te helpen de leerstof te structuren kan het handig zijn om hen een mindmap te laten maken. Dit kan bijvoorbeeld door gebruik te maken een A3 papier en potlood. Een andere manier is om gebruik te maken van een digitale tool. Hieronder enkele argumenten ter afweging van een analoge of digitale mindmap én enkele websites om dit laatste mogelijke te maken.
Analoog of digitaal
Een mindmap is een diagram opgebouwd uit begrippen, teksten, relaties en/of plaatjes, die zijn geordend in de vorm van een boomstructuur rond een centraal thema. Bij het maken van een goede mindmap kan veel creativiteit komen kijken. Het prettige is ook dat als leerlingen het serieus aanpakken, zij onbewust hard aan het leren zijn terwijl zij de mindmap maken: zij zijn immers verbanden aan het leggen. Laat je leerling er een maken, dan is het belangrijk om hen bewust te maken van de voor- en nadelen van een analoge en digitale versie.
Het voordeel van een analoge mindmap is dan uit onderzoek naar voren komt dat je de kennis beter onthoudt: het zelf opschrijven van woorden bij de verschillende onderdelen zorgt er voor dat je er actief mee bezig bent. Als nadeel kan worden gezien dat het goed maken van een mindmap om het regelmatig bijstellen van de vertakkingen vraagt. Ook al werk je met potlood, dan kan dit soms aardig puzzelen (en zo frustrerend) zijn voor leerlingen.
Het voordeel van een digitale mindmap is dat je deze gemakkelijk kunt maken, bijstellen en visueel aantrekkelijk kunt maken. Als nadeel kan worden gezien dat vrijwel alle online platformen restricties hebben, tenzij je betaalt. Ook moet je wel de beschikking tot een device hebben als je er aan wilt werken. Het is dus minder vrij dan het tekenen.
De ervaring leert wel dat leerlingen vaak de voorkeur geven aan een digitale mindmap: het snel maken, bijstellen en visueel aantrekkelijk maken van de mindmap vinden leerlingen vaak erg prettig – maar iets wat leuk is hoeft dus niet altijd beter te zijn. Het is belangrijk dit goed met leerlingen te bespreken.
Hieronder 2 websites die volgens ons zeer geschikt zijn om leerlingen een digitale mindmap mee te laten maken.
Mindomo.com
Een makkelijk te gebruiken, Nederlandstalige website die het mogelijk maakt om gratis 3 mindmaps te maken waar je samen met anderen aan kunt werken. Je kunt naar keuze met een leeg blad beginnen. Middels de + knop voeg je vertakkingen toe, die je ook kunt voorzien van diverse stijlen. Ook is het mogelijk om afbeeldingen toe te voegen. Mindomo structureert alles automatisch, wat er overzichtelijk uit komt te zien. De website slaat alles automatisch op (altijd handig). Wil je de mindmap printen? Je kunt je bestand als hoge kwaliteit .png downloaden. Een erg prettige website waar leerlingen graag mee werken.
Met dank aan lezer Leo Nabben voor de tip.
[icon color=”#444444″ size=”20px” target=”_blank” name=”moon-link”] https://www.mindomo.com/nl/Coggle.it
Ook een makkelijk te gebruiken website. Op Coggle kun je ongelimiteerd mindmaps maken waar je ook samen aan kunt werken. Ook heeft Coggle een ‘presentatie’ modes. Wat betreft werking is Coggle net zo vanzelfsprekend als de andere tools: je kunt sterk op je intuïtie vertrouwen bij het maken van je map. Wat betreft vormgeving is Coggle erg mooi: het ziet er als een mooi gestructureerde, getekende mindmap uit. Is je creatie af? Dan kun je deze als hoge kwaliteit .png of .pdf bestand downloaden. Wat ons betreft een absolute aanrader.
Andere websites
Mocht je op zoek zijn naar meer, dan zijn er uiteraard nog andere websites. Soms kosten deze geld, zijn ze wat ingewikkelder of visueel minder aantrekkelijk, maar anderzijds bieden ze soms ook een breed scala aan opties die niet altijd oor handen zijn. De moeite waard om nader te bekijken:
Gebruik icoontjes
Tot slot nog de tip om leerlingen icoontjes te laten gebruiken bij hun mindmap, met name voor moeilijke begrippen. Uit onderzoek komt naar voren dat leerlingen het hierdoor een stuk beter onthouden. Doordat leerlingen nadenken over een voor hen simpel en duidelijk icoontje verdiepen zij zich in de lesstof. Binnen onze lessen werken we regelmatig met icoontjes (op mindmaps), waarbij we duidelijk bemerk dat leerlingen die dit goed aanpakken er veel voordeel van hebben.
Mede-oprichter van Vernieuwenderwijs. Daarvoor onderwijskundige in het hoger onderwijs en leraar geschiedenis en maatschappijleer in het voortgezet onderwijs. Praat graag over en is graag bezig met: didactiek, curriculumontwerp, toetsing, leren leren en veranderkunde. Actieve ontwikkelaar, onderzoeker en spreker.
Het nadeel van een aantal gratis digitale mindmap programma’s is dat de lijnen vaak strak zijn. De hersenen vinden dat niet motiverend. Gebogen gekleurde lijnen zoals bij Coggle.it zijn al beter. Voor het onderwijs is iMindMap for web heel geschikt. Je moet wel een account aanmaken, maar het is allemaal gratis. Het programma is Engels, maar op de website staat een Nederlandstalige handleiding. Zie: http://www.brainpartner.info/gratis-mindmappen-op-de-computer-met-imindmap-for-web/
Dag Robert,
Dank voor je reactie en aanvulling! iMindmap ziet er mooi uit. Wel vraag ik mij af hoe gelimiteerd de gratis versie is? Een nadeel lijkt het feit dat je de software moet downloaden (niet altijd handig in een leslokaal). Heb je toevallig ook literatuur waarin staat aangegeven dat de hersenen rechten lijnen niet motiverend vinden? Klinkt interessant en ik zou er graag eens over lezen!
Vanaf september 2018 is er ook een blijvend gratis mogelijkheid om een online mindmap te maken: http://www.mindmapmaker.nl Je hoeft hier niet in te loggen, het is blijvend gratis en je kan er ook digitale afbeeldingen aan toevoegen (heel belangrijk!). Aan de takken kunnen notities en urls worden gehangen.
Het is veel makkelijker om de app Mindnode te downloaden, dan krijg je al dat én nog veel meer. Ik ben een trotse gebruiker van Mindnode en geen enkele online mindmap site is tot nu toe beter! Go Mindnode!
Aanvullend op dit artikel, er zijn meer en meer mindmap tools beschikbaar. Een hele fijne is bijvoorbeeld mindmeister.com omdat je daar gezamenlijk in een mindmap kunt werken. Ideaal voor student-werkgroepjes. Dit kan miro.com ook, maar is minder uitgebreid wanneer het op mindmappen aankomt
banaan