In de afgelopen weken heeft Google een nieuwe tool uitgerold: NotebookLM. Deze tool maakt het mogelijk om een tekst, zoals een boek of wetenschappelijk artikel, te laten omzetten naar een podcast waarin een mannelijke en vrouwelijke stem de informatie bespreken. Deze AI-gegenereerde podcast komt zeer realistisch over, inclusief de nodige grappen en reflecties. Ook kun je mee chatten over het artikel. Hoe werkt de tool precies? Wat kun je er mee in lessen? Daarover meer in dit artikel.
NotebookLM
Sinds juli 2024 is Google gestart met het uitrollen van NotebookLM, een gratis* te gebruiken tool die zij omschrijven als een ‘Note Taking & Research Assistant Powered by AI’. Zoals de naam al doet vermoeden, is deze nieuwe AI tool gemaakt om te ondersteunen bij het begrijpen en verwerken van lange en complexe teksten, zoals wetenschappelijke artikelen en andere soorten publicaties. De ondersteuning bestaat enerzijds uit het omzetten van tekst naar spraak. Anders dan tools die al langer beschikbaar zijn, wordt hierbij de tekst niet letterlijk opgelezen: de tekst wordt in een podcast verwerkt, waarin een mannelijke en vrouwelijke stem in dialoog gaan over de informatie. Daarbij komt niet alleen de letterlijke inhoud naar voren, maar worden tussendoor ook nog eens reflectie vragen gesteld en soms zelfs een grapje gemaakt. Dit maakt het niet alleen nog realistischer, maar wellicht ook een stuk prettiger om naar te luisteren. Op het moment van schrijven is enkel een Engelstalige podcast mogelijk, maar gezien de snelheid van de ontwikkelingen lijkt het een kwestie van tijd dat deze ook in andere talen beschikbaar is.
Anderzijds is er ook de mogelijkheid om met Notebook te chatten over je artikel. Zo gebruikt Notebook het artikel als bron om vragen te beantwoorden of kan het specifieke informatie opzoeken. Ook kun je suggesties voor veelgestelde vragen laten doen, een tijdlijn te creëren, een inhoudsopgave voorstellen en andere acties uit voeren.
Dit alles kan op basis van één tekst, maar het wordt vooral krachtig als je meerdere bronnen aanlevert. Zo kun je met behulp van Notebook makkelijk samenvattingen creëren, complexe informatie naar boven halen of de samenhang duiden tussen verschillende publicaties. Om dit alles te doen maakt de tool gebruik van Gimini 1.5 Pro, de eigen AI van Google.
Hoe het werkt
Je gaat naar NotebookLM en start een nieuw notebook. Dit is een verzamelplaats voor al je notities (notes). Hier kun je vervolgens een bron selecteren die je wilt toevoegen aan je notebook. Dit kan zijn een bestand (zoals .pdf of .txt), een Google Drive document, een link (website) of gekopieerde tekst. Afhankelijk van de lengte kun je na enkele seconden – minuten interactief aan de slag met de informatie. Zo kun je middels de chat vragen stellen of acties laten uitvoeren, zoals het schrijven van een samenvatting. Vervolgens kun je ook meerdere bronnen er aan toevoegen, om zo je notebook verder te vullen. Gimini zal alle toegevoegde informatie aan elkaar koppelen en zo één bron vormen voor al je acties – waarbij je ook de keuze kunt maken om bepaalde bronnen wel of niet te benutten.
Eén van de meest bijzondere acties is het ‘genereren van een verdiepingsgesprek’, een podcast waarin een mannelijke en vrouwelijke stem in dialoog gaan over de geselecteerde bronnen. Google omschrijft het als ‘(…) een levendige, diepgaande discussie waarin de belangrijkste onderwerpen in je bronnen worden samengevat.’.
Een Notebook, met alle bronnen, verdiepingsgesprekken én zelfgemaakte notities, kun je ook met elkaar delen.
Wat je er mee kunt
Wat kun je er mee als docent? En wat kunnen leerlingen of studenten er mee? Om dat te beantwoorden kun je je allereerst afvragen hoe gebruiksvriendelijk de tool is. Ten tweede: hoe betrouwbaar de output van de informatie is. Dat eerste zit wel goed: zoals op de afbeeldingen te zien is spreekt het bijna voor zich. Maar wat kun je met de acties die er uit volgen?
Een interessant voorbeeld is het voorbeeld van Donald Clark. Hij uploadde een groot boek over leertheorieën, bestaand uit 700+ pagina’s en meer dan 300.000 woorden, wat gaat over 300 theoretici over 2500 jaar, in NotebooLM. Een stevige bron dus (zie Figuur 1)!
Het resultaat? Allereerst kon er uitgebreid worden gechat over de inhoud, met erg accurate antwoorden, aldus Clark. Ten tweede liet hij een podcast genereren, wat resulteerde in een informele dialoog van 11.5 minuut over het boek. Ook hier zat het inhoudelijk erg sterk in elkaar.
Op deze manier vormt NotebookLM een erg interessant hulpmiddel, zowel voor onderzoekers en docenten, maar ook zeker voor studenten. Zo heeft de Universiteit van Tilburg al een fijne handleiding gemaakt voor het gebruik van NotebookLM voor het leren en publiceren.
Aan de slag met NotebookLM (?)
Moeten we nu allemaal massaal aan de slag met NotebookLM? Of vormt het juist een gevaar? Zoals we al eerder beschreven in artikelen, zoals die over de lancering van GPT-4o, over de AI-assessment scale en 6 praktische ideeën van AI in de les, is AI een ontwikkeling die er is, zal blijven én zich razendsnel ontwikkelt. Het wegwuiven heeft dan ook geen zin. Het zomaar omarmen anderzijds ook niet: zoals bij iedere AI is ook NotebookLM niet 100% betrouwbaar (zoals onder andere te lezen valt in dit artikel van The Verge). Het is verstandig om kritisch om (te leren) gaan met de tool. Maar daarnaast is het wederom een tool om in het achterhoofd te houden bij het ontwikkelen van het onderwijs, en (meer specifiek) wellicht ook het toetsprogramma.
NotebookLM biedt in ieder geval een laagdrempelige manier om complexe informatie te duiden, wat allereerst voor bijvoorbeeld mensen met weinig voorkennis, die een taal minder goed begrijpen of met dyslexie een erg handig hulpmiddel kan zijn. Daarnaast helpt het om efficiënter te werken en wellicht ook nog tot nieuwe inzichten te komen tijdens het doen van onderzoek of het voorbereiden van je lessen.
Wil je het zelf ontdekken? Hier kun je aan de slag met de tool: https://notebooklm.google.com/
Hoe denk jij over het gebruik van de NotebookLM? We zijn erg benieuwd – laat hieronder een reactie achter! 🙂
*Gratis… maar je geeft natuurlijk wel alle data aan Google. Let daarop bij het uploaden.
Mede-oprichter van Vernieuwenderwijs. Daarvoor onderwijskundige in het hoger onderwijs en leraar geschiedenis en maatschappijleer in het voortgezet onderwijs. Praat graag over en is graag bezig met: didactiek, curriculumontwerp, toetsing, leren leren en veranderkunde. Actieve ontwikkelaar, onderzoeker en spreker.
Belangrijke note (pun intended) is wel dat de ‘podcast-gesprekken’ vooralsnog in het Engels zijn en daardoor voor VO en MBO wellicht wat minder interessant. Aan de andere kant: dit is de slechtste versie van NotebookLM. Vanaf nu kan het alleen maar beter worden 😉
Goede note! 😉 Heb het toegevoegd aan het artikel
Notebook lm is niet te gebruiken voor mijn account…. waarschijnlijk omdat ik in Nederland woon. dus niet iedereen heeft er toegang op
Dag Selena, oh? Ben ik niet mee bekend 🤔 Ook ik woon in Nederland, maar kan er met zowel onze werkaccount als mijn privé account gebruik van maken. Welke melding krijg je?