Al twee keer eerder schreven we over manieren om succescriteria te delen met leerlingen (hier en hier). Deze keer laten we zien hoe je een classroom visualiser kunt gebruiken om succescriteria te delen en bespreken. Je kunt deze werkwijze gebruiken bij elke opdracht waarbij er meerdere antwoorden mogelijk zijn.
Wat is een classroom visualiser?
Een classroom visualiser is een apparaat waarmee je objecten kunt projecteren op een groot scherm. Dit kunnen zowel 2D als 3D objecten zijn. Voor het onderwijs is een classroom visualiser heel geschikt wanneer je een voorwerp of A4tjee aan de hele groep leerlingen wil laten zien. Het wordt vooral interessant wanneer je de visualiser gebruikt in combinatie met een smartboard. Dan kun je namelijk aantekeningen maken op hetgeen je projecteert. Je plaatst hiervoor het object onder de camera en zoomt eventueel in. Je kunt ervoor kiezen om de visualiser een foto of filmpje van het object te laten maken. Beide kun je realtime tonen aan de klas. Zowel de foto als het filmpje kun je opslaan (met aantekeningen) om dit op een later moment te delen met de groep.
Succescriteria bespreken
In de klas kun je leerlingwerk onder de visualizer leggen om dit aan de groep te tonen. Hierbij is het mogelijk om in te zoomen op een deel van een poster of tekst. Vervolgens laat je de klas feedback opschrijven. Je kunt hiervoor bijvoorbeeld één succescriteria uitlichten waarop leerlingen feedback mogen geven. Deze feedback kan bestaan uit complimenten, kritische kanttekeningen, maar ook nieuwe ideeën of gedachten. Stel bij de bespreking vragen die de gegeven feedback verhelderen. Laat leerlingen uitleggen waarom ze iets op een bepaalde manier hebben uitgewerkt. Focus niet alleen op de inhoud of de uiteindelijke uitkomst van het denkproces, maar stel ook vragen over het proces en de werkwijze. Wat was makkelijk? Hoe ben je te werk gegaan? Waar twijfelde je over? Wie heeft het anders aangepakt? Ook hierbij leren leerlingen van elkaar en kunnen hun vervolgstap beter bepalen. Deze feedback bespreek je met de klas waarna je ze hun eigen werk laat verbeteren.
Op deze manier deel en bespreek je succescriteria met leerlingen en maak je het leren zichtbaar. Leerlingen kunnen op basis van de gegeven feedback bepalen waar zij staan, en vervolgens een betere beslissing nemen over de vervolgstap die nodig is. Op deze manier draagt de visualizer met name bij aan fase 4 en 5 van onderstaande cyclus van Formatief Evalueren (Gulikers & Baartman, 2017) en krijgen leerlingen een actieve rol in het proces van formatief evalueren.
Eventueel kun je leerlingen na het klassikaal bespreken van de feedback ook het werk van een medeleerling op dezelfde manier van feedback laten voorzien. Plaats hierna nogmaals een werk voorzien van feedback onder de visualiser en bespreek de kwaliteit van feedback met de klas. Je verheldert zo de succescriteria voor het geven van goede feedback en doorloopt wederom de cyclus van formatief evalueren, waarbij je je dan richt op het geven van peerfeedback. Bespreek met leerlingen waarom deze feedback hen / wel niet helpt bij het verbeteren van hun werk. Hoe kun je deze feedback (her)formuleren?
Uit onderzoek blijkt dat de rol van de docent bij formatief evalueren cruciaal is, waarbij de docent zich vooral moet focussen op voordoen en scaffolding. Met name het geven van feedback vereist ondersteuning en oefening.
Praktijkvoorbeeld
Het volgende voorbeeld laat zien hoe je de visualiser in kunt zetten om input van een gehele groep te verzamelen. In een klas zijn verschillende maquettes in groepjes gemaakt. Projecteer een maquette onder de visualiser. Laat leerlingen in groepjes zoveel mogelijk tips en tops bedenken. Elk groepje kiest één tip of top die zij het belangrijkst vinden en mee willen geven aan een ander groepje. Uit elk groepje komt één leerling naar voren die deze tip of top op het smartboard noteert. Dit proces herhaalt zich voor de andere maquettes. Zo heeft elk groepje input gekregen van alle klasgenoten. In de bespreking kan naar voren komen waarom gekozen is voor juist deze tip/top, welke overwegingen er zijn geweest en/of waarom er wel of geen overlap zit in de tips/tops. Ook in dit voorbeeld krijgen leerlingen een actieve rol in het communiceren over de resultaten (fase 4).
Als docent is het interessant om te checken of de tips en tops die de klas aan elkaar geeft overeenkomen met de leerdoelen en succescriteria van de opdracht. Stelt de klas andere prioriteiten of legt een andere nadruk dan jij in gedachten had? Op basis van deze informatie kun je bepalen welke vervolgstappen er nodig zijn en / of eventuele verwachtingen verhelderd moeten worden (fase 5 / fase 1).
Waarvoor kun je de visualiser nog meer gebruiken?
- Gebruik de camera om een animatie te maken. Teken een karakter of neem playmobil figuurtjes en beweeg ze over een achtergrond. Maak een foto van de scène, voordat je het personage een beetje beweegt. Voeg de beelden samen in animatie software om een film te maken.
- Film experimenten of practica van dichtbij zodat de hele klas op groot scherm of via livestream mee kan kijken. Je hoeft dan niet meer met de hele klas rond één tafel (wel zo handig in coronatijd!). Over de filmbeelden of screenshots heen kun je aantekeningen maken. Dit kun je opslaan en delen met de klas.
- Sommige visualisers hebben een indrukwekkend zoomvermogen. Gebruik deze mogelijkheid om objecten tijdens de les van heel dichtbij te bekijken. Denk hierbij aan de stampers in een bloem, de vorm van een waterdruppel of de structuur van een weefsel. Als de camera kan worden gedraaid, kan het object vanuit verschillende hoeken bekeken worden.Â
- Als je de camera kunt draaien, kun je de lens op de klas richten en gebruiken voor een videoconferentie. Hiervoor moet wel videoconferentie software op de computer geïnstalleerd worden en een externe microfoon is wellicht nodig.
- Laat de klas zien hoe je een bepaalde vaardigheid gemakkelijk kunt uitvoeren door deze op de visualiser te demonstreren, bijvoorbeeld het aflezen van een thermometer of het correct gebruik van een geodriehoek of rekenmachine.
- Schrijven en tekenen op papier is vaak eenvoudiger en netter dan op een smartboard. Dit kan eenvoudig gefilmd worden met de visualiser. Denk hierbij aan het correct schrijven van hoofdletters of het uitvoeren van een wiskundige berekening.
Voor deze blog maakten wij gebruik van de Epson ELPDC21 Document Camera met bijbehorende Easy Interactive Tools software.
Ilona is docent aardrijkskunde op De Nassau in in Breda. Daarvoor tevens lerarenopleider aardrijkskunde bij Fontys Hogescholen Tilburg. Reinier is docent aardrijskunde op het Markenhage college. Daarvoor tevens lerarenopleider bij Fontys Hogescholen Tilburg. Beide zijn veel bezig met feedback, alternatieve toetsvormen, werken vanuit doelen en toekomstgericht onderwijs. Mede-auteurs van Curriculumontwerp in een Notendop en de CurriculumKit.