Klaskit: een boek over evidence-informed werken

Onderzoeker en pedagoog Pedro De Bruyckere heeft onlangs een nieuw boek uitgebracht: Klaskit, tools voor topleraren. In het boek wordt aan de hand van een groot aantal onderzoeken, op genuanceerde wijze ingegaan op wat (niet) werkt als het gaat om leren. Het boek is gemaakt om jou als leraar te helpen om meer evidence-informed te werken, wat De Bruyckere ziet als een stap richting professionaliteit. Een boek wat prettig leest en wat zeker aan te raden is.

Evidence-informed

De Bruyckere, onder andere bekend van boeken zoals Jongens zijn slimmer dan meisjes – 35 mythes over leren en onderwijs – waarin hij ingaat op bekende onderwijsmythes – gaat in zijn nieuwe boek aan de hand van een breed scala aan onderzoeken in op veel herkenbare, hedendaagse onderwijsonderwerpen, om zo te aanschouwen wat wel en wat niet werkt. In ieder hoofdstuk komt een onderwerp (of lesmethode) aan bod waarbij steeds gekeken wordt waarom die methode van belang is, wanneer het kan werken, maar ook wanneer het het dat (mogelijk) niet doet. Dit om jou als professional te helpen om evidence-informed te werken (anders dan evidence-based: in tegenstelling tot bijvoorbeeld de medische wereld is er vaak niet één gegeven dat werkt in het onderwijs). Dit alles doet hij in 125 pagina’s, wat het boek erg goed te behappen maakt.

De onderwerpen die voorbij komen zijn:

• Voorkennis
• Vakkennis
• Denken
• Herhaling
• Oefenen
• Metacognitie
• Evalueren & Feedback
• Multimediaal (dual coding)
• Visie
• Relatie leerkracht-leerling

Voorbeelden

Een voorbeeld wat bij het onderwerp ‘voorkennis’ voorbij komt is ontdekkend leren versus directe instructie; in het steeds meer gepersonaliseerde onderwijs zijn steeds meer scholen aan het werken met ontdekkend leren en zou directe instructie weinig bijdragen aan het leren… maar om ontdekkend te leren heb je wel voorkennis nodig, terwijl, zo blijkt uit onderzoek, leerlingen waarbij dat ontbreekt juist voor ontdekkend leren kiezen als zij de keuze krijgen. Dit motiveert hen meer. Hoe kun je dat dan het beste aanpakken?

Een voorbeeld wat bij het onderwerp ‘herhaling’ voorbij komt is het testeffect. Testen/toetsen hebben vaak een negatieve naam bij leerkrachten, maar… ze kunnen formatief enorm helpen om leerlingen beter te laten presteren. Werkt het dan beter als je de hele klas dezelfde formatief toets geeft (massed of generic spaced) of als de toets zich aanpast aan de antwoorden van de leerling (personalized spaced)? En welke randvoorwaarden zijn daarbij belangrijk?

Verder worden er nog veel meer onderzoeken aangehaald, zoals die naar Spaced learning en de Cognitive Load Theory. Een mooie verzameling van onderzoeken naar leren, gesorteerd per onderwerp en gekoppeld aan hedendaagse gesprekken daarover.

Toegankelijk, serieus en genuanceerd

Het boek is in makkelijk te lezen taal geschreven: Al hoewel het voortdurend over onderzochte feiten gaat, heb je niet het gevoel dat je een wetenschappelijk boek leest. Dit komt mede omdat er regelmatig humor wordt gebruikt, wat prettig leest.

Tegelijkertijd is het wel een serieus boek: Het gaat over evidence-informed werken. Het goede aan de evidence die wordt geleverd is, dat deze sterk genuanceerd is. Zo wordt bijvoorbeeld kort ingegaan op het boek Piek, waarin wordt ingegaan op de maakbaarheid van het menselijk brein (nurture); is er dan helemaal niks aangeboren (nature)? Welke onderzoeken zijn daarover?

Dit boek gaat niet over ‘zo zou het moeten’; het gaat over voorzichtig en kritisch conclusies van onderzoeken vertalen naar de dagelijks lespraktijk. Regelmatig worden zaken afgewogen: ‘Als dit dan dit.. máár…’. Dit maakt dat het boek je helpt op leuke manier, kritisch naar je eigen onderwijspraktijk te kijken: Iets wat iedere docent die zichzelf een professional noemt zou mogen doen.

Download artikel

Wessel Peeters

Mede-oprichter van Vernieuwenderwijs. Daarvoor onderwijskundige in het hoger onderwijs en leraar geschiedenis en maatschappijleer in het voortgezet onderwijs. Praat graag over en is graag bezig met: didactiek, curriculumontwerp, toetsing, leren leren en veranderkunde. Actieve ontwikkelaar, onderzoeker en spreker.