We schreven al eerder over toetsing, en dan met name over manieren om digitaal proefwerken te kunnen maken. Maar uiteindelijk is het maken van toetsen maar één van de manieren om te controleren of leerlingen het geleerde onder de knie hebben. Gelukkig zijn er veel alternatieven! Hieronder 8 alternatieven voor toetsen:
- Observaties: Als docent kun je leerlingen beoordelen door observaties te doen. Met name wanneer je de beoordeling richt op vaardigheden is dit een goede manier, zolang het voor de leerling inzichtelijk is waarop beoordeeld wordt.
- Maak-opdracht: Maken, bouwen, creëren… het zijn allemaal manieren waarop leerlingen kunnen aantonen dat ze iets geleerd hebben. Naast dat dit gewoon leuk is, zorgt het er ook voor dat het leren meer verankerd wordt.
- Schrijfopdracht: Een goede stap om aan te tonen dat je iets geleerd hebt, is het produceren van iets nieuws, zoals een verlag, essay of verhaal. In plaats van dingen te herhalen maak je zo iets nieuws van de geleerde stof.
- Reflectie: Leerlingen laten reflecteren op hun werk is altijd goed, al is het maar zodat leerlingen weten wat ze de volgende keer anders willen doen. Daarnaast zorgt het ook voor het herhalen van lesstof én helpt het leerlingen bij het ontdekken van gaten.
- Portfolio: Een andere goede mogelijkheid om te laten zien dat leerlingen geleerd hebben is het maken van een portfolio. Door bewijzen te tonen koppelen ze de leerstof aan activiteiten die ze gedaan hebben, en kunnen zo goed laten zien dat ze de stof zich eigen hebben gemaakt.
- Blog of website: Uiteindelijk moeten leerlingen iets leren om het te gebruiken, en een goede manier om het te gebruiken is het online te delen. Door bijvoorbeeld WordPress of Blogger te gebruiken kunnen leerlingen een gratis website maken over het onderwerp dat ze net geleerd hebben.
- Vlog/documentaire: Met alle digitale mogelijkheden van tegenwoordig is het voor leerlingen enorm eenvoudig om het geleerde vast te leggen in een video! Een vlog of een documentaire maken is zelfs met alleen een smartphone goed te doen.
- Podcast: Naast het gebruiken van beelden voor een vlog of documentaire kunnen leerlingen ook een podcast maken. Een digitaal radio-programma te maken over wat ze geleerd hebben kan leerlingen helpen om te laten zien was ze wel en niet snappen.
Zoals je ziet zijn er veel verschillende manieren van toetsing en beoordeling. Daarbij is het voor leerlingen vaak motiverender om dit op een van de bovenstaande manieren te doen, dan wanneer het door middel van een toets gebeurt. Belangrijk is wel dat helder is voor de leerling waarop getoetst wordt en wat de eisen zijn. Ken je nog meer manieren om te toetsen? Laat dit vooral weten!
Docent, onderwijsontwerper & maker. Altijd veel ideeën, en op zoek naar de verbinding tussen leren, creativiteit en technologie. Onderwijs kan altijd beter, maar mag ook zeker leuker! Mede-oprichter van Vernieuwenderwijs.
Je maakt een mooie opsomming, Michiel!
Welke ik mis is een “running record”. Feitelijk is dat een observatie-vorm.
Als leerkracht hou je bij hoe een leerling het doet.
Het dagelijks werk is dan ook de maatstaf voor presteren.
Eventueel kun je dat enigszins standaardiseren.
Bv. een leesblad wat een aantal malen terugkomt.
Of een sommendictee wat je in de week een aantal malen doet.
Een running record zet bovendien ene leerkracht in z’n kracht.
Want de inschatting van de leerkracht staat centraal ipv de toetsnorm.
De “record” is een middel om in gesprek te komen met de leerling.
De programma’s va bv. Oefenweb bieden die running record in de back-end.
Mvg,
Gijsbreght van Doorn
Mooi voorbeeld en dank voor de toevoeging!
Wouw, ik wil graag met je in contact komen
Tsja Jolanda, nu is het even de vraag of je Michiel of mij wilt contacten. 🙂
Dat is aan jou.
Mijn mailadres is info@appelenpeer.it
Meer info staat ook op m’n site appelenpeer.it en natuurlijk m’n facebook-pagina.
Jolanda, ik heb je gemaild! 🙂
En wat lever je dan de inspectie aan?
En hoe analyseer je de resultaten?
En hoe administreer je de uitkomsten?
Met andere woorden, hoe toon je de kwaliteit van je onderwijs aan aan de inspecteur?
Ha Paulien,
Er zijn gelukkig voldoende manieren om de resultaten van de hierboven omschreven alternatieven vast te leggen: een porfolio is bijvoorbeeld een en al vastleggen 😉 Ook de inspectie groeit hier gelukkig mee, daar waar bijvoorbeeld het loopbaandossier en het plusdocument al in ontwikkeling zijn. Ook zijn er veel matrixen en formulieren die te koppelen zijn aan veel van de alternatieven, om het zo erg concreet te maken, als je dat wilt. Tegelijkertijd is het ook zonde om bij alles na te denken over de inspecteur: we zijn immers docent om onze leerlingen te helpen naar een goede toekomst, niet om lijstjes af te vinken bij de inspectie 🙂
Hoi,
Eeen uitvoering kan ook heel leuk zijn: Een toneelstuk, poppenkast, dans of lied werkt heel goed. Een goede manier om leerlingen elkaar te laten beoordelen.
Inderdaad Loesje! Goede toevoeging 🙂 Gebruik je dit ook vaak in de les?
Beste Michiel,
Ik zit in de eindfase van mijn studie (docentenopleiding biologie) aan de HAN in Nijmegen.
Graag zou ik in contact met je komen omdat ik een aantal vragen heb over alternatief toetsen. Ik ben van plan hier mijn onderzoek over te schrijven en zelf een tool te ontwikkelen/uittesten in de klas.
met vriendelijke groet,
Rik Hageman
rhn@hetstreek.nl
Hoi Rik, leuke vraag! Ik heb je een mail gestuurd 🙂
Met een portfolio, blog/vlog/podcast maak je in principe het leren van een leerling niet zichtbaar. Leren is een blijvende verandering in het lange termijn geheugen. Een blog of vlog maken, waarbij ik de stukjes informatie die ik net gevonden heb, een keer noemt, leidt zelden tot echt ‘leren’. Leerlingen hoeven tijdens het maken van deze producten de kennis niet eens zelf uit hun lange termijngeheugen op te halen.
Er is niks mis mee om deze vormen te gebruiken als formatieve leermomenten, maar als summatieve toetsing van wat een leerling nu echt geleerd heeft schiet dit erg tekort.
Dag Wilfred,
Helemaal mee eens! Zie bijvoorbeeld ook: https://vernieuwenderwijs.nl/leren-is-een-actief-proces/. Portfolio is inderdaad een beperkt betekenisvol toetsmoment… al hangt het er natuurlijk vanaf wát je in het portfolio laat zetten. Volgens mij moet dat ook niet gaan over iets dat je ‘net gevonden heb’, maar ook producten, toetsen e.d. die ik heb gemaakt, en daarin verzamel 🙂
Hoi Wilfred,
Als leren een blijvende verandering in het lange termijn geheugen is, zo als je zo mooi omschrijft, is dan een schriftelijke toets op tijd een goede meting van deze verandering? Mijn inziens niet. E.I. Acht weken voor het behandelen van een hoofdstuk en dan afsluiten met een toets van een uur lijkt me geen meting van een verandering van het lange termijn geheugen. Ook de cijfers over een schooljaar genomen kunnen deze verandering niet meten. Neem een vak als biologie of NaSk een leerling kan per hoofdstuk heel anders scoren, afhankelijk van het onderwerp. Dat zegt dus niet dat we nu een meting hebben aan het einde van het jaar. Zeker niet als het gaat om een lange termijn verandering.