Keuzes maken, misschien wel een van de meest gevraagde vaardigheden op dit moment. Het is dan ook een van de belangrijkste vaardigheden binnen creativiteit. Eerder schreven wij al over divergent denken: het bedenken van zo veel mogelijk opties en ideeën. In dit artikel gaan we verder in op convergent denken: het komen tot de juiste optie en deze uitwerken.
Wat is het?
Convergent denken gaat over het maken van keuzes en weten waarom je deze keuzes maakt. Na een divergent proces liggen er verschillende ideeën op tafel, maar welk idee of oplossing is nu het beste? En past dit wel bij de vraagstelling? Deze vaardigheid komt vooral terug in het maken van keuzes, maar ook in het houden van focus op de opdracht en het reflecteren op het proces.
Waar bestaat convergent denken uit?
Zoals hierboven al geschetst wordt bestaat convergent denken ook uit een aantal deelvaardigheden. Deze vaardigheden zijn nodig om goed convergent te kunnen denken, maar ze zijn ook oefenbaar. Door de nadruk te leggen op deze kleine deelvaardigheden kun je leerlingen leren om beter convergent te denken. Het gaat daarbij om de volgende deelvaardigheden:
Positieve benadering: Bij het maken van een keuze is het belangrijk om elk idee positief te benaderen. Hierdoor heeft elk idee of oplossing evenveel waarde, en is het mogelijk om de optie te kiezen die misschien niet direct aanspreekt, maar wel heel goed is. Dit is belangrijk om bij leerlingen te benadrukken, omdat ze vaak snel voor het eerste idee willen gaan.
Houd het nieuwe in ere: Na een brainstorm kan het zijn dat er een aantal ideeën zijn die ontzettend afwijken van de norm. Door leerlingen te motiveren om het nieuwe in ere te houden leren ze ook dit soort ideeën inhoudelijk te bekijken. Het is dus belangrijk om niet te kiezen voor veiligheid, maar ook het risico op te zoeken van nieuwe ideeën.
Controleer je doelstellingen: Het maken van een keuze gebeurt vaak op gevoel, en meestal gaat het dan om het kiezen voor iets dan ‘leuk’ lijkt. Maar, in de meeste gevallen wil je als docent dat leerlingen kiezen voor iets dat ‘goed’ is. Door leerlingen te helpen met het bewust worden van het controleren van de doelstellingen help je ze om de goede keuze te maken in plaats van de leuke.
Blijf gefocust: Het kiezen voor een goed idee dat past bij de doelstellingen is al een hele stap, maar het is dan vervolgens belangrijk om de focus te houden. Het is soms lastig om vanuit een divergente gedachtestroom convergent te gaan denken, dus het is belangrijk om focus te houden. Dan kan het gebeuren dat iets moeilijker is dan gedacht, maar juist door gefocust te blijven kom je tot leren en tot een mooi product.
Convergent denken in de les
Er zijn verschillende activiteiten die je in de les kunt doen om convergent denken extra te oefenen. Hieronder hebben we twee activiteiten uitgewerkt, zodat je er direct mee aan de slag kan in de les. Hierna zul je zien dat leerlingen meer vertrouwen krijgen in de keuzes die ze maken, en dat ze deze keuzes ook beter kunnen motiveren.
Perspectief
Leerlingen moeten een foto maken van een object, situatie of omgeving. Hierbij krijgen zij de volgende uitleg: Op het moment dat je de eerste foto wil maken stop je even. Dit is namelijk de foto die iedereen zou maken. Kijk nog eens goed en zoek een ander perspectief. Bij de tweede foto die je wil maken stop je ook even. Dit is namelijk de foto die iedere fotograaf zou maken die zou denken: “zo is het wel goed genoeg”. Kijk nog eens rustig rond en ga voor het derde perspectief. Probeer nu ook een vierde en of vijfde perspectief te vinden.
Deze opdracht helpt leerlingen heel gefocust te kijken en opties af te wegen. Door dit ook toe te passen op het maken van keuzes in het algemeen leren ze om niet direct voor het leukste te kiezen, maar uit alle opties een evenwichtige keuze te maken.
Keuzes maken
Leerlingen hebben gebrainstormd en hebben een prachtige mindmap gemaakt vol verschillende ideeën. Deze ideeën moeten ze nu gaan groeperen in maximaal 5 categorieën. Deze categorieën moeten ze zelf bedenken!
Na het groeperen gaan ze keuzes maken: in elke categorie moet een top 3 gemaakt worden van de ideeën die het beste passen bij de opdracht. Nadat dit gedaan is moeten ze hetzelfde doen met de categorieën. Als het goed is komt zo het idee dat het meest doordacht is als nummer 1 naar voren, terwijl alle ideeën gelijkwaardig zijn meegewogen. Je zult dan zien dat leerlingen vaak verrast zijn door het idee dat op nummer 1 komt.
Zo hebben ze gewerkt aan de verschillende deelvaardigheden van convergent denken!
Zelf les ideeën? Laat het ons weten!
Docent, onderwijsontwerper & maker. Altijd veel ideeën, en op zoek naar de verbinding tussen leren, creativiteit en technologie. Onderwijs kan altijd beter, maar mag ook zeker leuker! Mede-oprichter van Vernieuwenderwijs.
One thought on “Convergent denken: het kiezen van de beste optie”