Wat als studenten hun eigen werk beter konden beoordelen nog vóórdat ze feedback krijgen? In dit praktijkverhaal lees je hoe innerfeedback, het spiegelen van eigen werk aan externe bronnen, studenten helpt om actiever, reflectiever en feedbackvaardiger te worden. Met tips, formats en concrete resultaten uit de opleiding Ergotherapie, geschreven door gastauteur Nadia van Dijk. Een aanrader voor elke docent die werk wil maken van studentenfeedbackgeletterdheid en daarbij innerfeedback als interventie inzetten!
Innerfeedback
Op weg naar meer betrokkenheid en zelfreflectie in het hbo.
Hoe stimuleer je tweedejaars studenten om écht te leren van feedback?
Die vraag stond centraal in een participatief actieonderzoek (PAO) binnen de opleiding Ergotherapie aan de Hogeschool Rotterdam. De oplossing? Innerfeedback: een krachtige werkvorm die studenten leert hun eigen werk kritisch te spiegelen aan externe bronnen. Dit artikel deelt de aanpak, opbrengsten en tips voor wie zelf met innerfeedback aan de slag wil.
Het praktijkprobleem
Feedback geven en ontvangen is essentieel in het hbo, zeker binnen programmatisch toetsen. Toch bleek dat tweedejaars ergotherapiestudenten onvoldoende tools hadden om hier effectief van te leren. Peerfeedback werd als oppervlakkig ervaren, studenten gaven aan onzeker te zijn en de motivatie om feedback serieus te nemen was laag. Kortom: veel potentieel bleef onbenut.
Theoretisch kader
Het onderzoek baseert zich op recente inzichten uit de literatuur over feedback als sociaal en interactief leerproces (Carless & Boud, 2018; Nicol, 2020; Nieminen & Carless, 2022). Feedbackgeletterdheid wordt gezien als het vermogen van studenten om feedback te begrijpen, te gebruiken en toe te passen. Innerfeedback, het vergelijken van eigen werk met externe bronnen, blijkt hierin een sleutelrol te spelen.
Het stimuleert zelfreflectie, betrokkenheid en eigenaarschap over het leerproces en draagt bij aan de ontwikkeling van zelfsturende professionals (Nicol & McCallum, 2022). In onderstaande afbeelding wordt het innerfeedbackproces weergegeven.
De gekozen interventie: innerfeedback
Innerfeedback, zoals beschreven door Nicol (2020), werd ingezet als interventie. Studenten leerden om hun werk actief te spiegelen aan rubrics, voorbeelden en feedback van anderen. Aanvullend werden visualisaties, checklists en werkvormen aangereikt aan studenten. Onderstaande afbeelding betreft een visualisatie van de cyclus innerfeedback.
Ook docenten werden begeleid in het aanleren van deze aanpak, wat leidde tot consistentere begeleiding en minder werkdruk. Tenslotte is innerfeedback gefaseerd ingebed in het curriculum van de opleiding Ergotherapie.
Onderzoeksopzet
Het onderzoek werd uitgevoerd in twee actiecycli met in totaal 74 tweedejaarsstudenten en 7 betrokken docenten. Er werd gewerkt met een mix van kwantitatieve en kwalitatieve methoden om de impact van innerfeedback in kaart te brengen. De effecten werden gemeten met:
- een 5-punt Likertschaal vragenlijst (nul- en eindmetingen; DeVellis, 2016);
- de Feedback Literacy Behaviour Scale (FLBS) als tussenmeting (Dawson et al., 2023);
- World Café-gesprekken met studenten;
- en een gestructureerde focusgroep met docenten.
Deze mixed-methodsbenadering bood zowel cijfermatige trends als verdieping in beleving en ervaring. De participatieve opzet, met continue bijsturing op basis van feedback van betrokkenen, zorgde voor breed draagvlak en een duurzaam effect.
Resultaten
De resultaten waren veelbelovend; meer reflectie en meer betrokkenheid.
Zelfreflectie (n=74)
Innerfeedback versterkte de zelfreflectie van studenten, met een scoreverbetering van 3.16 naar 3.91. Studenten gaven aan, meer inzicht te krijgen in hun leerpunten, hoewel sommigen dit moeilijk vonden. Peerfeedback hielp hen om hun zelfbeeld en handelen verder scherp te stellen. Zie cirkeldiagrammen hieronder voor een overzicht van de resultaten van de nulmeting t.o.v. de resultaten van de eindmeting.
Frequentieanalyse nulmeting Frequentieanalyse eindmeting
Betrokkenheid (n=74)
De betrokkenheid van studenten steeg van 3.12 naar 3.91, wat wijst op actieve deelname aan hun eigen en andermans leerproces. Leren van elkaars werk en deelname aan terugkoppelingsmomenten, werden positief ervaren, al was dit niet altijd consistent.
Zie cirkeldiagrammen hieronder voor een overzicht van de resultaten van de nulmeting t.o.v. de resultaten van de eindmeting.
Frequentieanalyse nulmeting Frequentieanalyse eindmeting
Studentenfeedbackgeletterdheid (n=51)
Innerfeedback vergroot de studentenfeedbackgeletterdheid bij tweedejaars ergotherapiestudenten met verbeteringen, in zowel het geven, als ontvangen van feedback.
Zie de cirkeldiagrammen voor een overzicht van de resultaten van de nulmeting t.o.v. de resultaten van de eindmeting gericht op feedback geven eigen leerproces (FGe) en feedback geven op leerproces klasgenoten (FGkl).
Frequentieanalyse nulmeting (FGe) Frequentieanalyse eindmeting (FGe)
Frequentieanalyse nulmeting (FGkl) Frequentieanalyse eindmeting (FGkl)
Studenten leerden beter feedback begrijpen, gebruiken en ontvangen. Vooral de vaardigheid om feedback van medestudenten kritisch te benutten groeide zichtbaar. Kwantitatieve en kwalitatieve data tonen positieve effecten op begrip, toepassing en ontvangst van feedback, hoewel er variatie blijft tussen studenten. Zie de staafdiagrammen hieronder voor een overzicht van de resultaten van de tussenmeting.
Beschrijvende statistieken FLBS (n=51)
Noot. De x-as toont de vragen verdeeld in de categorieën Feedback Begrijpen (FB), Feedback Gebruiken (FGb) en Feedback Ontvangen (FO). De y-as toont de gemiddelde scores per vraag van de respondenten n=51.
Ervaringen
Studenten gaven tijdens het World Café aan dat ze innerfeedback als leerzaam en praktisch ervaarden, met waardering voor groepsfeedback. Tegelijk zijn er kritische noten: onzekerheid, moeite met professionele feedback en ranking als demotiverend. Studenten gaven aan, meer behoefte te hebben aan uitleg, structuur en vroege inbedding.
Docenten ervaarden innerfeedback als waardevol voor samenwerking, feedbackvaardigheden en eigenaarschap van studenten. Heldere voorbereiding en aanpassingen (visuele ondersteuning en schrappen van ranking) versterkten de inzet. Tegelijkertijd bleken timing, voorbereiding en toetsingsgerichtheid aandachtspunten. Zie matrix hieronder voor de aanvullende bevindingen per thema weergegeven: voordelen, uitdagingen, ervaringen en aanpassingen.
Wat werkte goed?
- visuals en checklists boden structuur en houvast;
- peerfeedback werd versterkt door innerfeedback: studenten leerden ook van elkaars proces;
- gefaseerde inbedding in het curriculum verhoogde de effectiviteit en borging.
Uitdagingen en aanpassingen
Zoals bij elke innovatie, waren er ook leerpunten:
- de aanvankelijke inzet van een ranking-systeem werkte averechts op motivatie en werd geschrapt;
- studenten vroegen om meer structuur, voorbeelden en uitleg bij de werkvorm;
- voorbereiding bleek essentieel voor het slagen van feedbackmomenten.
Tips voor collega’s
Wil je ook aan de slag met innerfeedback in je opleiding? Hier zijn vijf praktische tips:
- begin klein, bijvoorbeeld met een reflectieopdracht en rubrics;
- gebruik checklists of visuals om het proces te verduidelijken;
- train studenten én docenten in het geven en ontvangen van feedback;
- plan het in groepsmomenten en koppel het aan leerdoelen;
- faseer de implementatie en evalueer regelmatig.
Conclusie
Innerfeedback blijkt een effectieve manier om studenten te helpen eigenaar te worden van hun leerproces. Het verhoogt zelfreflectie, betrokkenheid en studentenfeedbackgeletterdheid, mits goed ingebed in het curriculum en begeleid door docenten. Deze aanpak draagt bij aan het opleiden van zelfbewuste, reflectieve professionals. Niet alleen de student, maar ook het team en de leeromgeving profiteren.
Wil je meer weten over de toepassing van innerfeedback of zelf experimenteren binnen je opleiding?
Neem gerust contact op met Nadia van Dijk via: n.m.van.dijk@hr.nl of laat hieronder een reactie achter 🙂
Bronnen:
• Carless, D., & Boud, D. (2018). The development of student feedback literacy. Assessment & Evaluation in Higher Education.
• Dawson, P., Henderson, M., Mahoney, P., Phillips, M., Ryan, T., Boud, D., & Molloy, E. (2023). Feedback literacy and the student experience of feedback. Assessment & Evaluation in Higher Education.
• DeVellis, R. F. (2016). Scale Development: Theory and Applications (4th ed.). Sage Publications.
• Nicol, D. (2020). The power of inner feedback: students as feedback generators. davidnicol.net.
• Nicol, D., & McCallum, S. (2022). Making inner feedback explicit: A pedagogical strategy to enhance students’ evaluative judgment. Assessment & Evaluation in Higher Education.
• Nicol, D., & Trimbos, B. (2025). In Van Schilt-Mol, T., Beekman, K., Joosten-ten Brinke, D., Schildkamp, K., Gulikers, J. T. M., Hopster-den Otter, D., Van Berkel, H., & Bax, A. (2025). Toetsen in het voortgezet onderwijs (pp. 251-262). Boom uitgevers Amsterdam.
• Nieminen, J. H., & Carless, D. (2022). The role of student feedback literacy in the feedback process. Higher Education Research & Development.
Docent aan de Hogeschool Rotterdam bij de opleiding ergotherapie binnen het Instituut voor Gezondheidszorg. Houdt zich op dit moment vooral bezig met innerfeedback als interventie binnen het hbo, voor meer betrokkenheid en zelfreflectie. Een enthousiaster meedenker op gebied van onderwijskwaliteit, feedback en programmatisch toetsen. Nadia is momenteel bezig met de afronding van de Master Leren & Innoveren (MLI).