De ontwikkelingen op het gebied van AI gaan razendsnel. Er zijn momenteel duizenden verschillende tools die gebruikmaken van AI. Ook in het onderwijs ontstaan steeds meer manieren om AI in te zetten. Zo kan AI fungeren als tutor, coach, mentor, teamgenoot, hulpmiddel, simulator én student (Molick & Molick, 2023). In dit artikel wordt beschreven hoe AI kan worden ingezet als simulator en tutor, aan de hand van een gepersonaliseerde chatbot. Daarbij worden zowel de voordelen als de nadelen besproken, evenals de ervaringen van studenten met deze aanpak.
Oefenen wanneer en waar je wilt!
Binnen de opleiding Verloskunde wordt veel aandacht besteed aan het oefenen van vaardigheden. Studenten volgen vaardigheidslessen en lopen een groot deel van hun studie stage. Hoewel stages vaak positief worden ervaren, vinden veel studenten het ook spannend: je zit tegenover een cliënt (vaak met partner) én je wordt beoordeeld door de verloskundige. Tijdens zo’n gesprek moet je op meerdere zaken letten: je gespreksvaardigheden, de inhoud, en soms ook het volgen van methodieken zoals klinisch redeneren.
Deze methodiek bestaat uit verschillende stappen die studenten helpen om bij een klacht of afwijkende bevinding tot een diagnose en passend beleid te komen. Om dit te oefenen hebben we een gepersonaliseerde chatbot ontwikkeld: Chatbot Lithy*. Hiermee kunnen studenten oefenen wanneer en waar ze maar willen.
*De naam Lithy is afgeleid van Eileithýia, de godin van de geboorte.
Wat is Chatbot Lithy?
Lithy is gemaakt in ChatGPT plus en is een gepersonaliseerde chatbot met twee rollen:
- Cliënt‑rol: een zwangere met eigen voorgeschiedenis, termijn en klacht.
- Expert‑rol: bewaakt of de student de juiste stappen in de methodiek volgt en geeft waar nodig feedback.
Lithy is zo ingesteld dat er altijd:
- een situatieschets wordt gegeven (beknopte zwangerschapskaart waarin de voorgeschiedenis beschreven staat + de reden van komst);
- een TIME‑OUT wordt ingelast zodra de student afwijkt van de methodiek;
- variatie wordt geboden: elke sessie een andere casus.
Hoe verloopt een gesprek?
- De student kiest de moeilijkheidsgraad (makkelijk, moeilijk of onbekend), leest de zwangerschapskaart en ‘haalt’ de cliënt op.
- Start anamnese: het gesprek kan beginnen! Lithy geeft altijd een klacht. De student voert het gesprek aan de hand van de methodiek, in vraag-antwoordvorm.
- Bij een gemiste stap volgt een TIME OUT met gerichte feedback.
- Na afloop geeft Lithy feedback op de stappen en op de communicatieve vaardigheden.
Hieronder een voorbeeld van een gesprek.

De GPT is ingesteld dat er altijd een disclaimer wordt gegeven:



Op het moment dat de student de methodiek niet goed doorloopt – in dit geval wordt er veel te snel beleid gemaakt, dan wordt er een time-out ingelast:

Pilot
Om de ervaringen van studenten te peilen, hebben we een pilot uitgezet onder derde- en vierdejaars (N=288). Uiteindelijk vulden (maar!) 21 studenten (7,3%) de vragenlijst in. 62% van de studenten gaven aan dat ze het gevoel hadden er echt van hadden geleerd. 100% van de studenten gaven aan vaker een chatbot te willen gebruiken als leermiddel.
Sterke punten volgens studenten
De studenten waren overwegend enthousiast*! Ze gaven aan dat het hen motiveerde en dat ze het gevoel hadden dat ze er echt iets van leerden. Studenten waardeerden de opbouwende feedback, het realistische verloop van de gesprekken en de mogelijkheid om in hun eigen tempo te oefenen. Ook werd het oefenen met Lithy benoemd als waardevolle voorbereiding op stages, om de kennis weer op te frissen en gestructureerde gesprekken te oefenen.
* We zijn ons bewust van het feit dat de kleine groep studenten die heeft meegedaan aan de pilot waarschijnlijk niet representatief is voor de gehele studentenpopulatie. Het is aannemelijk dat deze studenten al een positieve houding hadden ten opzichte van AI, wat hun bereidheid om deel te nemen mogelijk heeft beïnvloed.
Verbeterpunten
Er waren een paar thema’s die vaker terugkwamen als verbeterpunten:
- De beperking van de gratis versie: Er kunnen maar een maximaal aantal vragen gesteld worden, waarna je weer een aantal uur moet wachten. Daardoor kan het gesprek niet in één keer worden afgerond.
- Te sturend: Lithy is soms te sturend en/of zegt antwoorden voor, waardoor de student niet de kans krijgt om eerst zelf na te denken.
- Vergelijkbare casuïstiek: De casuïstiek is soms vergelijkbaar.
Omdat de respons laag was, is ook gevraagd waarom studenten ervoor kozen om de chatbot niet te testen. Veelgenoemde redenen (responspercentage 5,2%) waren: geen tijd, het leek hen niet zinvol, of vanwege milieuoverwegingen.
Voordelen
Deze manier van leren sluit goed aan bij een effectieve leerstrategie. Het helpt studenten onder andere in het actief verwerken van de leerstof, het geeft ondersteuning door het geven van feedback en studenten kunnen oefenen wanneer ze willen, waardoor ze het oefenen makkelijk kunnen spreiden in de tijd. Dit zijn een aantal effectief bewezen leerstrategieen (Surma, T., Vanhoyweghen, K., Sluijsmans, D., Camp, G., Muijs, D., & Kirschner, P. A.,2019).
Daarnaast is het oefenen op eigen tempo, in eigen omgeving (zonder direct te worden beoordeeld) ontzettend fijn en het geeft mogelijkheden voor onbeperkte herhaling.
Nadelen
Helaas geeft een gratis ChatGPT account op dit moment nog beperkingen in het oefenen. In de pilot gaf 86% van de studenten aan gebruik te maken van een gratis account. Dat betekent dat er een limiet zit op het aantal vragen die studenten kunnen stellen. Hierdoor kunnen ze niet in één keer het gesprek afmaken. We kunnen geen tool implementeren die niet voor elke student helemaal toegankelijk is. We zijn hiervoor op zoek naar een goede oplossing, die hopelijk op korte termijn beschikbaar is. Lithy moet dan verder worden geoptimaliseerd, zodat we wat meer grip krijgen op de casuïstiek inclusief de feedback en de verloskundige inhoud.
Mollick, E. R., & Mollick, L. (2023). Assigning AI: Seven Approaches for Students, with Prompts. The Wharton School Research Paper.
Surma, T., Vanhoyweghen, K., Sluijsmans, D., Camp, G., Muijs, D., & Kirschner, P. A. (2019). Wijze lessen: 12 bouwstenen voor effectieve didactiek. Ten Brink Uitgevers.
Ha Laura, er is een makkelijke manier om dit op te lossen door een chatbot in een programma te zetten waarmee studenten kunnen chatten zoals fastbots.ai. Je moet hier natuurlijk wel zelf voor betalen.
Ha Joitske, dank voor de tip! Ga ernaar kijken! Groet, Laura