Wat moeten onze leerlingen leren als we willen dat ze onze wereld in de toekomst op een verantwoorde manier zullen vormgeven? Is het dan zinvol dat leerlingen alle ins en outs van het klimaatsysteem van Köppen uit hun hoofd leren? Of kies je ervoor dat leerlingen een weloverwogen oordeel vormen over de invloed van bedrijven als Google op hun leven? Wij kozen voor het laatste.
In het artikel ‘Wat we kinderen óók moeten leren over technologie’ riep Correspondent Johannes Visser op om op een kritische manier aandacht te besteden aan digitale geletterdheid. Deze uitdaging zijn we op De Nieuwste School bij aardrijkskunde en maatschappijleer aangegaan. De stelling ‘als je niets te verbergen hebt, heb je niets te vrezen’ (stelling 51 van de website 95 Theses about Technology) was de aftrap van het nieuwe thema ‘iGen’ in hv4.
Tijdens de eerste les stonden leerlingen versteld hoeveel Google en Snapchat van hen weten. Toch waren leerlingen het er grotendeels over eens dat dit niet erg is. “Best handig eigenlijk, dat je advertenties krijgt die speciaal voor jou bedoeld zijn.” “Ook leuk dat je kunt zien waar je de afgelopen maanden geweest bent op de tijdlijn van Google.” Leerlingen moesten deze mening in hun portfolio kort en bondig vastleggen.
De tweede les hebben de leerlingen het pittige artikel ‘Nee, je hebt wél iets te verbergen!’ in viertallen ontleed. Met behulp van de werkvorm chalk talk voerden zij een ‘stil gesprek’. Leerlingen schreven niet alleen hoofdzaken uit het artikel op. Ze reageerden ook op elkaar. “Ben ik het mee eens” schreef een leerling als reactie op de opmerking van een medeleerling “Wat je op dit moment op internet doet, kan onschuldig zijn, maar erg verdacht lijken.”
Aangezien leren begint met het stellen van vragen, waren vooral de toevoegingen belangrijk. Leerlingen vroegen zich onder andere af “Weet je wel wat illegaal is?”, “Kun je de overheid vertrouwen dan?”, “Wie verdient er geld aan onze data?”, “Kunnen we apps nog wel veilig installeren zonder dat bedrijven al onze gegevens hebben?”, “Wat kun je als burger doen om jezelf te beschermen?”, “Wat gebeurt er met je gegevens als je je account verwijdert?” en “Wat doen toekomstige machthebbers met jouw data?”.
Vaak hebben we als docent enkel zicht op het resultaat van het leren. Deze werkvorm gaf ons veel waardevollere informatie. We kregen inzicht in wat leerlingen dachten, waarin zij geïnteresseerd waren en wat deze kennis met hen deed. Dat is leren zichtbaar maken.
Waar leerlingen na de eerste les concludeerden dat zij niet echt iets te verbergen hebben, tonen de gestelde vragen en discussies uit de tweede les een genuanceerder beeld. Leerlingen stelden hun originele gedachten en ideeën bij, en pasten de reactie in hun portfolio aan het einde van de les aan. Op deze manier hopen we dat onze leerlingen iets beter in staat zijn de wereld in de toekomst vorm te zullen geven.
Aangezien de website Theses about Technology 95 stellingen bevat, hadden we geen moeite de overige lessen van het thema te vullen. Volgende keer ‘Heb jij controle over je smartphone of je smartphone over jou?’.
[vc_row][vc_column][vc_message]Heb je ook een bijzondere ervaring of interessant idee, bijvoorbeeld een lesopzet, onderzoek, boek of tool, of wil je graag een opiniestuk plaatsen? Maak dan hier je eigen account aan, waarmee je zelf artikelen kan plaatsen en beheren![/vc_message][/vc_column][/vc_row]
Ilona is docent aardrijkskunde op De Nassau in in Breda. Daarvoor tevens lerarenopleider aardrijkskunde bij Fontys Hogescholen Tilburg. Reinier is docent aardrijskunde op het Markenhage college. Daarvoor tevens lerarenopleider bij Fontys Hogescholen Tilburg. Beide zijn veel bezig met feedback, alternatieve toetsvormen, werken vanuit doelen en toekomstgericht onderwijs. Mede-auteurs van Curriculumontwerp in een Notendop en de CurriculumKit.